א יידישע מאמע
אַ ײִדישע מאַמע (קרי: "אַה יִידִישֶה מַאמֶה"; ביידיש: "אמא יהודייה") הוא שיר יידי שנכתב והולחן בארצות הברית על ידי המשורר היהודי-אמריקאי ג'ק ילן (Jack Yellen). השיר, במנגינתו של לוּ פּולק (Lew Pollack), התפרסם כוודוויל החל משנת 1925 על ידי האמנים בל בייקר (Belle Baker) וסופי טאקר ומאוחר יותר על ידי האחיות ברי.
בשנת 1928, לאחר מות אמה, סופי טאקר הקליטה את השיר באולפני קולומביה, בביצוע שהקפיץ את השיר למקום החמישי ברשימת השירים המושמעים בארצות הברית. התקליטון עם השיר באנגלית על צד אחד וביידיש בצדו השני נמכר במיליוני עותקים. ב-1967 לאו פולד שילב את מילות השיר מיידיש ומאנגלית לרצועה אחת והפך אותו ללהיט בשאר העולם. מאז תורגם השיר למספר שפות, זכה לעשרות ביצועים מפי זמרים שונים, ונחשב לשיר היידי המפורסם ביותר. אחד הביצועים המרשימים של השיר בוצע על ידי מלך החזנים בתקופתו, יוסלה רוזנבלט.
השיר תורגם לעברית על ידי אבי קורן ובוצע על ידי מספר זמרים וחזנים.
השיר מתאר את געגועיו של הבן אל אימו שנפטרה, מספר על החושך שנפל על הבית בפטירתה של האם שהייתה האור של הבית, ועל געגועיו הקשים. המנגינה שלו נוגה ועצובה ופורטת על נימי הלב.
מילות השיר
איך װיל בײַ אײַך אַ קשיא פֿרעגן,
זאָגט מיר װער עס קען:
מיט װעלכע טײַערע פֿאַרמעגנס
בענטשט גאָט אַלעמען?
מען קויפט דאס נישט פאר קיינע געלט ,
דאס געבט מען נאר אומזיסט ,
און דאך אז מען פארלירט דאס, אוי!
וויפל טרערן מען פארגיסט.
א צווייטע געבט מען קיינעם נישט,
עס העלפט נישט קיין געוויין ,
אהוי! ווער עס האט פארלוירן ,
דער ווייסט שוין וואס איך מיין.
פזמון:
אַ ײִדישע מאַמע,
עס גיבט ניט בעסער אין דער װעלט
אַ ײִדישע מאַמע,
אױ, װײ, װי ביטער װען זי פֿעלט!
װי שײן און ליכטיג איז אין הױז
װען די מאַמע איז דאָ;
װי טרױעריג פֿינצטער װערט װען גאָט
נעמט איר אױף עולם הבא!
אין וואסער אין פייער וואלט זי געלאפן פאר איר קינד ,
נישט האלטן איר טייער, דאס איז געוויס די גרעסטע זינד.
אוי ווי גליקליך און רייך איז דער מענטשט וואס האט ,
אז א שיינע מתנה געשענקט פון גאט ,
נאר איין אלטיטשקע אידישע מאמע ,
אוי מאמע מיין
קישורים חיצוניים
37470220א יידישע מאמע